Entegre Devre Çeşitleri

Entegre devrelerin çoğu lineer, analog devreler yada sayısal devrelerdir. Lineer devrelerde giriş ve çıkış sinyalleri belirli değerlerde sürekli değişmektedir. Lineer entegreler ses yükselticileri, işlemsel yükselticiler (op-amp) ve değişik radyo ve tv devrelerini içerir. Genelde çift yönlü transistörler kullanılmaktadır fakat bazı işlemsel kuvvetlendiricilerde JFET yada MOSFETler kullanılmaktadır.

 Şekilde işlemsel kuvvetlendiriciyi oluşturan 20 den fazla transistör vardır. Tek bir transistör yaklaşık 0.18²lik alanı kaplamaktadır. 8 uçlu entegre devrenin ölçüleri ise 0.4² x 0.35² dir. Görülüyor ki, entegre devre 20 transistörün kapladığı alandan daha az yer kaplar. Bir bilgisayarın mikroişlemcisinin içinde ise milyonlarca transistör bulunmaktadır.

Bir işlemsel kuvvetlendirici entegresinin (LF353), (a) iç yapısı, (b) dış görünüşü

Sayısal entegreler ise ikili sayı sistemindeki sinyallerle çalışırlar. Bu sinyaller mantıksal 1 veya 0 konumlarında olabilir. Bu tip entegreler mantık devrelerini oluşturan kapıları, sayıcıları, hafıza ünitelerini ve mikroişlemcileri içerir.

Sayısal entegreler, yapılarında kullanılan devre elemanlarına göre :

• i- TTL entegre devreler; (Bipolar transistörler kullanılır)
• ii- CMOS entegre devreler; (MOSFETler kullanılır)

olarak iki grupta toplanabilirler.

Her iki grupta bulunan elemanlar, içerdikleri lojik kapı ve transistör sayısına göre;

• i- Küçük ölçekli IC`ler(SSI),
• ii- Orta ölçekli IC`ler (MSI),
• iii- Geniş ölçekli IC`ler (LSI),
• iv- Çok geniş ölçekli IC`ler (VLSI),
• v-Çok-çok geniş ölçekli IC`ler (ULSI),
• vi-Giga ölçekli IC`ler (GSI),

olarak sınıflandırılırlar.

ENTEGRE GERİLİM REGÜLATÖRLERİ

İşlemsel kuvvetlendiricilerden sonra en çok kullanılan analog tümleşik devreler gerilim regülatörleridir. Bu entegrelerin içinde referans kaynağı, hata yükselteci, kontrol elemanı ve aşırı yük koruma devreleri bulunmaktadır. Bunların en çok kullanılanları arasında 7805, 7812, 7905, 7912, LM317, LM337 sayılabilir. Aşağıda bunlarla ilgili devreler görülmektedir.

Birçok uygulama için en basit gerilim regülatörü 3-bacaklı olanlarıdır. Sadece 3 bağlantısının (giriş, çıkış ve toprak) olması ve üretim esnasında çıkış voltajının sabitlenmesi çok kullanışlı olmasını sağlamaktadır. Tipik olarak 78xx ile gösterilir. Çıkış voltajı son iki karakter ile belirtilir. Örneğin, 05, 06, 08, 10, 12, 15, 18, veya 24. Şekil 5 de +5 voltluk bir regülatörün nasıl yapıldığı gösterilmektedir. 78xx serisi plastik yada metal kılıfta bulunabilir. 79xx serisi negatif regülatör olarak bilinir ve 78xx serisi gibi çalışır (negatif giriş gerilimiyle).

3-uçlu regülatör devresi

Şekil 6 da ise 3-bacaklı ayarlı gerilim regülatörü ile yapılmış bir devre görülmektedir. Bunun avantajı ise çıkışın istenilen voltaj değerine ayarlanabilmesidir. En çok bilineni LM317 entegresidir. Bu regülatörde toprak bağlantısı yoktur, bunun yerine çıkış ucu ile ayar (ADJ) ucu arasında 1.25 volt sabit kalacak şekilde çıkışı ayarlar. Çıkış voltajı; Vout = 1.25 (1+R2 / R1) formülü ile bulunur.

Şekildeki devrede çıkış voltajı 1.25 volt ile 25 volt arasında ayarlanabilir.

3-uçlu ayarlanabilir regülatör devresi